Van 5 november 2008 tot 4 januari 2009 reisden wij door Zuid Afrika met een huurcamper van Bobocampers. Achteraf gezien had het beter geweest de reis wat eerder te plannen
omdat het van half december tot half januari in Zuid Afrika vakantiehoogseizoen is waardoor het met name aan de kust op de campings soms wat te druk was.
De reis hebben we geheel op eigen houtje uitgestippeld en ook gereden en dat leverde geen enkel probleem op. Een goede voorbereiding is natuurlijk wel nodig evenals een goed toeristisch handboek. Wij gebruikten onze TomTom in Zuid Afrika en dat werkte prima,totdat hij het niet meer deed vanwege een defect. De wegen zijn over het algemeen goed en ook zijn er voldoende campings, vooral langs de kust,in bepaalde gebieden in het binnenland was de afstand naar de eerstvolgende camping soms wel wat groot.
We vertrekken om 05.30 uur uit Wervershoof ,zijn op tijd op Schiphol en om goed 10.00 gaat de Boeing 747 Combi de lucht in en na een voorspoedige vlucht van ruim 10 uur landen we om 21.15 (klok 1 uur vooruit) op de luchthaven van Johannesburg. Met een taxi naar de Airport Lodge en om 22.30 uur zitten we daar aan een heerlijk koel drankje. Het is ruim boven de 25oC in de avond dus dat is wel even wennen. De volgende morgen om 09.00 uur haalt Bobocampers ons op en om 12.00 uur rijden we met de 6 persoons camper met automatische versnellingsbak en airco Johannesburg in.
Na wat boodschappen doen en even rondrijden pakken we de R 21 en rijden naar Pretoria om op camping Fountain Valley wat bij te komen van de spanning en de hitte want het is meer dan 30 oC en dat is wel even wennen. s’Nachts slaat het weer met onweer en veel regen om en de volgende dagen is het koel weer en moet de lange broek weer uit de kast. We 
blijven twee dagen in Pretoria en bezoeken het Voortrekkersmonument met museum (www.voortrekkermon.org.za) gelegen op een heuvel buiten de stad en met een prachtig uitzicht op de stad. Monument en museum zijn zeer interessant en zeker de moeite waard. De volgende dag bezoeken we het Transvaalmuseum (www.nfi.museum) en daarvoor geldt hetzelfde. Beiden bezoeken we met de camper, met onze TomTom vinden we ze gemakkelijk en parkeren is bij beiden geen probleem.
Dit museum is gewijd aan de natuurlijke historie en etnografie en biedt een geweldige collectie opgezette dieren en vogels en nog veel meer,echt heel mooi. We verlaten de stad via de N4 en rijden via Witbank richting Nelspruit en overnachten op een camping in Elangeni. Omdat er met de elektra van de camper iets niet in orde is bel ik met Bobo en de volgende morgen rijden we naar de Iveco-garage in Nelspruit waar het probleem verholpen wordt. s’Middags rijden we verder 
oostwaarts en slaan bij Malalene af naar het noorden en rijden het Krugerpark (www.sanparks.org) binnen. We hebben via Bobo 5 campings gereserveerd ,achtereenvolgens Berg en Dal, Satara, Letaba, Shingwedzi en helemaal in het
noorden Punda Maria.We zien olifanten,neushoorns,giraffen ,leeuwen, buffels, kudu’s,nijlpaarden heel veel zebra’s en impala’s en nog heel veel kleinere dieren We kijken 
onze ogen uit genieten er enorm van,zozeer dat we s’avonds moe zijn van het kijken.
In Letaba boeken we nog een nachtrit in een open truck en met schijnwerpers kun je dan de dieren in donker bekijken. Wat een prachtige natuur is dat hier.
Na in totaal zo’n 450 km in dit prachtige natuurgebied te hebben gereden verlaten we bij Punda Maria met een beetje pijn in het hart het Krugerpark en gaan op weg naar Louis Trichard en komen eerst door het gebied van de Venda, de oorspronkelijke bewoners van deze regio, een volstrekt andere wereld. Overal lopen ,zitten, staan of liggen zwarte 
mensen langs de weg en dat geeft in het begin een wat onrustig gevoel. En je mag niet zien hoe dat hier leeft en woont ,in de meest armzalige hutjes wonen nog mensen. Verder richting Louis Trichard,genoemd naar een Fransman die zich hier ooit als eerste vestigde, komen we door een heel ander gebied met veel fruitbomen en prachtige groene heuvels met veel bloeiende bomen. In Louis Trichard doen we uitgebreid boodschappen en trachten we te web-loggen maar dat mislukt. Via Soekmekaar (leuke plaatsnaam) rijden we door Duivelskloof naar Tzaneen en overnachten op Gateway Holiday Resort, gelegen in een dal en daarvoor moeten we een lange smalle en onverharde weg afdalen om er te
komen. Als we dat van tevoren geweten hadden waren we doorgereden. De volgende morgen weer diezelfde slechte weg naar boven ,Nely had er s’nachts zelfs slecht van
geslapen maar alles liep goed af De volgende morgen via Tzaneen, Letsitele, Gravelotte en Mica naar Hoedspruit nadat we bij Gravelotte nog een 2000 jaar oude boabab-boom bekeken hebben. In Hoedspruit gaan we eerst bij de toeristinformatie langs en s’middags bezoeken we het Moholoholo Rehabilitation Centre (www.moholoholo.co.za) ,waar dieren opgevangen worden en indien mogelijk weer geschikt gemaakt om terug te keren in de vrije natuur. Heel mooi om te zien wat mensen er voor over hebben om dieren te helpen. De volgende morgen bezoeken het Hoedspruit Endangered Species Centre (HESC)(www.hesc.co.za) ,ook wel de Cheetafarm genaamd ,omdat hier naast andere dieren ook de cheeta wordt opgevangen. Ook zien we hier een groep wilde honden.
Zowel de cheeta als de wilde hond wordt met uitsterven bedreigd omdat er voor deze dieren niet voldoende ruimte meer is te vinden, ze hebben namelijk een groot gebied nodig als territorium en dat is er eenvoudig weg niet meer.
Zeer interessant en heel mooi om te zien allemaal. De volgende morgen bezoeken we ook nog het Khamai Reptile Centre ,ook zeer interessant ,waarna we een route door de bergen rijden langs de Three Rondavels, Bourcke’s Luck Potholes en vervolgens via Graskop naar Pilgrims Rest ,een prachtig plaatsje uit de goudzoekertijd dat als een soort openluchtmuseum in stand is gehouden. Het prachtige uitzicht vanaf Gods Window kunnen
we niet bewonderen want dichte mist en motregen ontneemt ons ieder zicht. Ook na een aantal uren wachten komt daarin geen verbetering en gaan we verder.
Ook enkele watervallen blijven in de mist verborgen maar de MacMac falls kunnen we wel bewonderen. We overnachten in Nelspruit ,brengen een grote zak wasgoed naar een 
wasserij en kunnen alles de volgende morgen schoon en gestreken weer ophalen voor 68 Rand( 6 euro).Via Barberton en Piet Retief gaan we naar de kust ,rijden door het Mkuze Reserve ,maar dat valt wat tegen na al dat moois wat we al gezien hebben en de weg er naar toe is erg slecht. Via een prachtige overnachting bij False Bay, waar we op een kleine camping bij de Sand Forest Lodge in een prachtige natuurlijke omgeving staan, rijden we
via het Hluhluwe-Imfolozi park ,waar veel neushoorns zijn te bewonderen, naar St.Lucia waar we op camping Sugar Loaf aan het strand staan. Vlak voor de camping in de rivier zitten veel nijlpaarden en we zien krokodillen. Op de camping zelf zijn de apen een ware plaag ,niet 
voor Nely want die vindt dat prachtig. We maken de volgende dag een uitstapje naar Cape Vidal , maken daar een heerlijke strandwandeling en overnachten op de camping. De volgende morgen rijden door het Wetlandpark met opnieuw vrij veel dieren terug naar St.Lucia voor een boottrip op het St.Lucia Lake ,waar heel veel nijlpaarden in groepen verblijven ,maar waar we ookprachtige vogels kunnen bewonderen zoals visarenden, grote kingfisher etc. s’Middags maken we nog een heerlijke strandwandeling waarna we de volgende morgen dit prachtige gebied verlaten en naar Zululand (www.visitzululand.co.za) rijden ,waar we in Eshowe neerstrijken na eerst in het fort Nougqayi het museum te hebben bezocht en een Aerial Boardwalk te hebben gemaakt in het Dlinze Forest. We overnachten op de plaatselijke camping municipal bij het zwembad voor 35 R (3 euro) incl. stroom en alle sanitaire voorzieningen. De volgende dag bezoeken we Shakaland (www.shakaland.com) en van het 3 uur durende programma waarin samenvatting 
van de film, rondleiding en demonstraties ,en een wervelende dansshow genieten we enorm en het is zijn prijs van 260 Rand pp. meer dan waard want er zit een zeer uitgebreide lunch bij die je welhaast diner kunt noemen. Durban,onze volgende bestemming,blijkt een hele grote stad te zijn(3 miljoen inwoners),de Marineparade langs de kust is zeer
toeristisch en dus druk en je kunt er van alles kopen en in een riksja rond gereden worden als je dat leuk vindt. Het centrum is ruim met brede maar drukke straten en heel veel verkeer.
Na de toeristinformatie rijden we naar de wijk Queensburg ,waar een camping is ,en onderweg zien we een heel andere kant van Durban, naast nette wijken ook zeer armoedige wijken waar we ons niet erg op ons gemak voelen. Na een nachtje op een overigens zeer fraaie camping rijden we naar de Valley of 1000 Hills, weliswaar een wat 
overdreven naam maar een fraai gedeelte aan de westkant van Durban en daar bezoeken we Phezulu, een Zuludorp annex safaripark annex krokodillen en reptielentuin. Ook hier weer een Zuludansshow maar heel anders dan in Shakaland. Tijdens de rit door het safaripark zien we ,naast verschillende volwassen dieren, een pasgeboren zebra(5 dagen oud),een pasgeboren impala (4 dagen oud) en een kameleon. Ondanks de warmte van meer dan 32oC genieten we enorm. Hierna is Pietermaritsburg (dankt zijn naam aan Piet Retief en Gerrit Marits) onze volgende overnachtingsplaats, na een nacht waarin het gelukkig flink is afgekoeld bekijken we de volgende morgen deze stad die een aantal fraaie gebouwen herbergt. In Howick bekijken we de waterval van 95 meter hoog.
De twee volgende dagen rijden we de Midlands Meander route (www.countryroads.co.za www.stay-midlands.com) met een overnachting op het bijzonder fraai gelegen Glengarry Caravan Park (www.glengarry.co.za ) in Kamberg nadat we onderweg nog Nottingham Fort en
museum hebben bezocht. Ook het Mandela monument ,op de plek waar hij in 1962 is gearresteerd ,krijgt onze aandacht. Omdat het daarna mistig en regenachtig weer wordt
besluiten we verder te rijden en
af te zien van nog een overnachting in Howick. We komen door de mist uiteindelijk op een camping in Underberg terecht ,de enigste in de weide omtrek. Volgende dag door naar Kokstad, een redelijk drukke plaats waar we willen internetten maar dat lukt niet. Dan maar door naar Mthatha waar bij hotel Anchorage een camping moet zijn. Deze camping blijkt bij Coffee Bay aan de kust te liggen, we hebben nog twee uur nodig om die te bereiken met de laatste 14 km onverharde weg als toetje. Als we dat tevoren geweten hadden. Maar de plek is erg mooi en we blijven een dagje ,heerlijk weer en lekker een lange strandwandeling gemaakt en een groep walvissen gezien.
Na dat extra dagje valt dat lange stuk terug (87 km) wel weer wat mee. In East London vinden we op Nahoon Caravan Park een rustplaats na weer een dag regen en mist. De volgende morgen bezoeken we daar nog het aquarium ,rijden de Esplanade af ,proberen een internetcafé te vinden maar dat mislukt weer ,en rijden naar Port Alfred, wat een heel leuk plaatsje aan de kust blijkt te zijn ,we vinden daar een prima internetcafé en kopen een kerst dubbel-CD in het Zuid-Afrikaans. Leuk om de voor ons bekende kerstliedjes in
die taal te horen zingen en we kunnen ze natuurlijk meezingen. Na Port Alfred bezoeken we in Bathurst,het centrum van de Zuid Afrikaanse ananasindustrie, de big-pineapple ,een reuze ananas waarin een museum over de industrie en bovenop heb je een mooi uitzicht op de omgeving. Het weer is aan het verbeteren dus hebben we ook wat aan dat uitzicht. 
Daarna naar Grahamstown, een stadje met een centrum met fraaie gebouwen uit de victoriaanse tijd en een bijzonder interessant observatorium ,gebouwd door de Engelsman Galpin en gevestigd in één van die fraaie gebouwen. s’Middags rijden we naar de noordingang van Addo Elephant Nationaal Park en overnachten daar ,de volgende morgen
rijden we door het park en zien weer verschillende dieren ,waaronder ditmaal een jakhals ,die hadden we nog niet gezien,en een familie olifanten met een pasgeboren olifantje. Vertederend om te zien hoe goed ze op zo’n ukkie passen. Ook zien we nog twee leeuwen die nog met de maaltijd bezig zijn. Toch weer ruimschoots de moeite waard dit bezoek. Via Port Elizabeth ,een flinke stad die we slechts van de buitenkant zien, rijden we naar Summerstrand en blijven daar een dagje vakantie vieren en genieten van het prachtige weer. Via Jeffreys Bay ,waar we na het boodschappen doen op een parkeerterrein langs het strand weer een groep walvissen kunnen observeren rijden we naar Plettenberg Bay ,een bij de Zuid-Afrikanen populaire vakantiebestemming aan de kust. De volgende morgen maken we een wandeltocht door Robberg Nature en Marine Protected Area (www.capenatura.co.za) ,een prachtig gebied waar we langs steile rotswanden moeten lopen. Hier zien we ook weer walvissen en een grote kolonie zeeleeuwen. Daarna strijken 
we neer in het toeristische Knysna (www.tourismknysna.co.za) heel fraai gelegen aan een grote baai.In Wilderness ,iets verderop langs de N2 ,treffen we een prachtig strand met fraaie villas langs de kust en we maken weer een heerlijke wandeling. Deze plaats dankt zijn naam aan een boerenzoon die hier een bedrijf vestigde en er een grote wildernis aantrof. Hij zou het nu eens moeten zien. Of de boerderij nog bestaat vertelt de reisgids niet. In Mosselbaay ,een toeristische plaats overnachten we op de camping bij de vuurtoren en kunnen vanaf de camping weer uitgebreid het “stoeien”van walvissen bewonderen. Wat kunnen die kolossen ver uit het water komen zeg. In Swellendam op de
camping ontmoeten we Ellen en Erik uit Hardinxveld-Giessendam, (www.ellenenerik.waarbenjij.nu) die met een landrover vanuit Nederland naar Zuid Afrika zijn gereden. Heel interessant om hun verhaal te horen. Ze zijn langs de westkust gekomen en gaan langs de oostkust en via het midden oosten weer terug, ze zijn 1 april 2008 vertrokken en willen 1 oktober 2009 weer thuis zijn. Wat een reis ! Als we de volgende morgen vertrekken bekijken we eerst nog de Ned.Ger.Kerk in Swellendam, een heel apart en mooi gebouw, alleen de torenspits ontbreekt want die is, toen hij met behulp een helikopter verwijderd werd, uit de touwen gevallen en dus niet meer bruikbaar.
Via Bredasdorp rijden we naar Cape Agulhas, het meest zuidelijke puntje van het Afrikaans continent, zonder meer een mooi plekje. Terug naar Bredasdorp en via Napier strijken we neer in Hermanus ,een plaats die als toeristisch hoogtepunt wordt omschreven. Als dat hoogtepunt de drukte en het aantal activiteiten, dat voor toeristen wordt georganiseerd, betreft dan klopt dat wel, verder vonden wij er niets aan en walvissen waren er niet meer te zien en dit zou toch de plaats bij uitstek zijn waar ze vanaf de kust goed te bewonderen zouden zijn. Via de kustroute,die overigens bijzonder fraai is,rijden we naar Stellenbosch, het centrum van de Zuid Afrikaanse wijnindustrie nadat we bij Bettys Bay de
pinquinkolonie nog hebben bekeken. Maar helaas was het regenachtig en mistig dus konden we niet van fraaie vergezichten op de kustroute genieten. We rijden de wijnroute en in Stellenbosch bezoeken we het wijnbedrijf Boschendal dat de beste Zuid Afrikaanse wijnen schijnt te produceren. Via Paarl en een fraaie route over de Bainskloof Pass 
bezoeken we Ceres ,het centrum van de fruitindustrie. Bij binnen rijden krijgen we fruit en fruitdrank aangeboden en s’middags krijgen we een rondleiding en bezoeken daarbij een fruitverwerkingsbedrijf (Goosen ,ongetwijfeld van Nederlandse herkomst) en krijgen uitgebreide uitleg van onze gids Nico over hoe de fruitverwerking gaat en hoe fruitdranken gemaakt en verpakt worden. Via Tulbagh ,dat in 1969 zwaar is getroffen door een aardbeving en waar alle historische gebouwen in de oorspronkelijke staat zijn gerestaureerd, rijden we naar de westkust bij Velddrift want het wordt ons in het binnenland weer wat al te heet met temperaturen tot 33 à 34 oC, aan de kust is dat zo’n 24 à 25 oC en dat staat ons beter aan. Eigenlijk waren we van plan om nog een rit het binnenland in te maken naar de Groote Karoo , Beaufort West en Graaff Reinet en dan via Oudshoorn terug ,maar gezien de daar te verwachten hitte besluiten we nog een tijdje naar de zuidkust te gaan en via een mooie, maar ook weer hete rit via Franschhoek en Villiersdorp strijken we neer in Kleinmond en blijven daar een paar dagen genieten van strand en omgeving en de voor ons veel aangenamere temperaturen. Dan langs de kust
naar het Kaaps schiereiland waar we in Kommetjie op camping Imhoff Nely haar verjaardag en kerst gaan vieren. Vanaf deze camping verkennen we het Kaaps Schiereiland met zijn prachtige natuur en hier en daar mooie stranden, we bezoeken uiteraard Kaap de Goede Hoop en genieten van de enorme branding die hier de kust beukt. Zeer indrukwekkend. Ook bezoeken
we vanaf deze camping de World of Birds bij Hout Bay en rijden de "wijnroute".
Vanaf camping "Ou Skip"in Melkbos, aan de kust ten noorden van de stad, bezoeken we 
Kaapstad zelf. Vanaf deze camping is de route naar de stad eenvoudiger en sneller ,de afstand is ongeveer 30 km. terwijl de afstand van het centrum naar de camping in Kommetjie meer dan 40 km. bedraagt en door een groter deel van de stad voert. Dat komt met name omdat de weg langs de kust via Hout Bay is afgesloten als gevolg van aardverschuivingen.
Kaapstad is een stad die een bezoek meer dan waard is. Wij bezoeken daar achtereenvolgens het Waterfront met Two Oceans Aquarium, we maken vanuit het centrum een townshiptour met Zibonele (www.ziboneletours.com) ,bezoeken uiteraard Robbeneiland 
en natuurlijk de Tafelberg met Signal Hill. Bij Waterfront is voldoende (open)parkeerterrein evenals bij de lift naar de Tafelberg om de camper te parkeren. De weg vinden is in Kaapstad niet moeilijk, zowel Waterfront als Kabelbaan staan duidelijk aangegeven. In Waterfront kun je bij de toeristinfo alle informatie krijgen en alles boeken. Reserveren is in
het hoogseizoen (16/12-15/1) beslist nodig, vooral de trip naar Robbeneiland is dan dagenlang volgeboekt omdat vooral de donkere inwoners van Zuid Afrika dit als een soort bedevaart beschouwen.
Op 31 december 2008 bezoeken wij de Tafelberg want we willen eigenlijk de jaarwisseling daar vieren ,de lift draait voor die gelegenheid door tot 01.00 uur s'nachts. Aan het eind 
van de middag gaan wij naar boven ,het is dan prachtig warm en helder weer. Boven heb je schitterende uitzichten naar alle kanten en kun je een prachtige wandeling maken maar tijdens de wandeling trekt de wind al flink aan en rond zeven uur gaat de sirene ten teken dat we naar beneden moeten maar dat waren wij eigenlijk toch al van plan want erg gezellig is het niet daarboven. Er is een restaurant (in onze ogen is dat meer een snackbar) en een shop maar na een tijdje heb je dat wel bekeken. Beneden blijkt het weer heerlijk weer
te zijn en we zoeken met de camper een plekje op langs de weg naar Signal Hill (die loopt in het verlengde van de weg naar de kabelbaan) en installeren ons daar met een prachtig uitzicht over de stad en daar beleven wij de jaarwisseling. Daarna gaan we door de stad,stapvoets want er is inmiddels een soort carnaval losgebarsten ,terug naar de camping waar we tegen twee uur s'nachts ons plaatsje weer innemen na een voor ons unieke jaarwisseling.
Na nog een dagje strand en opruimen van de camper en inpakken van de koffers leveren we op 3 januari de camper weer af bij Bobocampers, ditmaal de vestiging in Kaapstad,en brengen zij ons naar het vliegveld en op 4 januari zijn we weer veilig thuis gekomen in een koud Nederland want het wintert. We kunnen terug zien op een prachtige reis waar we nog lang van kunnen nagenieten.
Nely en Chiel de Graaf.